Październikowe spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki już za nami, tym razem klubowicze rozmawiali o książce współczesnej hiszpańskiej pisarki Belen Gopegui. „Zdobywanie powietrza” to powieść psychologiczno-obyczajowa, której akcja rozgrywa się w połowie lat 90. w Madrycie. Trzydziestoletni bohaterowie, Carlos, Santiago i Marta poznali się jeszcze na studiach, połączyła ich nie tylko przyjaźń, ale i lewicowe poglądy, które ukształtowały ich życiowe postawy. Jak się jednak okazało, samo życie zweryfikowało młodzieńcze ideały. Marta- dosyć dobrze sytuowana, objęła stanowisko w jednym z ministerstw, Santiago kontynuował karierę naukową i był wykładowcą na uniwersytecie, a Carlos założył własną firmę, która niestety nie przetrwała na rynku. Problemy finansowe firmy zmuszają Carlosa do pożyczki, o którą prosi swoich przyjaciół. Osiem milionów peset, które pożycza od Marty i Santiaga, nie rozwiązują jednak jego kłopotów , i niestety Carlos ma problemy ze zwrotem gotówki. Przyjaciele, wbrew rozsądkowi i zaufaniu, na którym przecież opiera się każda przyjaźń, zaczynają wątpić w uczciwość Carlosa. Obawa o to, czy w ogóle odzyskają swoje pieniądze, rzuca cień nie tylko na relacje między nimi. Marta i Santiago przechodzą poważny kryzys w swoich związkach, pożyczone pieniądze zaczynają przysłaniać im wszystkie wartości, w które tak bardzo wierzyli. Przyjaźń, miłość, wzajemne zaufanie, uczciwość nie znaczą nic w obliczu długu Carlosa, dla którego zwrot pieniędzy pożyczonych od przyjaciół okazał się być ważniejszy niż ratowanie bankrutującej firmy. Carlos odsprzedaje firmę dużemu koncernowi, pieniądze ze sprzedaży pokrywają jedynie dług zaciągnięty u przyjaciół. Ten życiowy zakręt, na którym się znalazł, uzmysłowił jednak wszystkim, jak kruche podstawy miała ich przyjaźń, jak naiwne okazują się być młodzieńcze ideały w zderzeniu z prawdziwym życiem. Przyjaciele, jeśli można ich tak nazwać, spotykają się, by po fakcie porozmawiać o wszystkim. Siedząc przy kawiarnianym stoliku, wymieniając zdawkowe zdania, wszyscy troje czują i wiedzą, że to być może ich ostatnie spotkanie.
Fabuła książki Gopegui i problem kryzysu wartości, który przeżywają jej bohaterowie, zainteresuje zapewne wielu czytelników, jednak kompozycja „Zdobywania powietrza” pozostawia wiele do życzenia. Książka tak naprawdę pozbawiona jest akcji, trzecioosobowa narracja skupia się przede wszystkim na wyczerpującym opisie przemyśleń bohaterów. Gopegui przesyciła powieść zbędną treścią, powierzchowne i mętne dywagacje bohaterów nie są w ogóle wiarygodne, co więcej, czytelnik może poczuć się znużony tymi intelektualnymi popisami. Klubowicze zgodnie stwierdzili, że zdecydowanie zmniejsza to przyjemność czytania, skupienie się wyłącznie na przeżyciach wewnętrznych bohaterów nie było dobrym posunięciem, bo jak spostrzegli, zbytnia psychologizacja postaci odwraca uwagę od konkretnego problemu, z którym przyszło im się zmierzyć.

„Zdobywanie powietrza” mogłoby być bardzo dobrą książką, jednak niskie noty, które wystawili jej klubowicze są zasługą niezbyt trafionego, ich zdaniem, pomysłu autorki. Sam problem, któremu próbowała przyjrzeć się Belen Gopegui, ma bez wątpienia uniwersalny charakter - samotność, zagubienie w rzeczywistości, dotykają ludzi bez względu na czasy czy szerokość geograficzną. Przemiany, jakie zachodzą w człowieku, bardzo często następują w sposób prawie niewidoczny, nie potrzeba wielkich, dramatycznych życiowych zawirowań, żeby poddać pod wątpliwość swoje marzenia i ideały.

Mimo pewnych niedoskonałości, warto sięgnąć po „Zdobywanie powietrza”, jest to lektura dla cierpliwych czytelników, których nie zraża ograniczona do minimum akcja i momentami przydługie opisy. Walory estetyczne, odsunięte na dalszy plan, ustępują miejsca przekazowi moralnemu powieści, który tak naprawdę nigdy nie traci na aktualności.

Kolejne spotkanie DKK już 24 listopada, tym razem dyskutować będziemy o książce Pawła Huelle „Ostatnia wieczerza”.

Joanna Kisielewicz